با پایان جنگ سرد و فروپاشی نظام دوقطبی ماهیت قدرت دچار تحول ماهوی و شکلی گردیده و در کنار قدرت سخت بعد دیگری از قدرت به نام قدرت نرم مطرح شده است. یکی از ویژگی های برجسته دوران جدید افزایش روز افزون اهمیت قدرت نرم در روابط بین الملل است. برای سالیان متمادی قدرت نظامی تنها ابزار کشورها برای پیشبرد منافع خود بوده است. اما امروزه استفاده از نیروی نظامی برای کسب نفوذ در میان دیگر ملت ها کارایی خود را از دست داده است به طوری که یک رسانه، تاثیرگذارتر از نیروی نظامی ارزیابی می شود. ایران به عنوان کشوری کهن که دارای تاریخ و پیشینه فرهنگی در منطقه آسیای مرکزی و به ویژه تاجیکستان است می تواند بیشترین استفاده را از قدرت نرم و دیپلماسی فرهنگی به عمل آورد. با توجه به شرایط از پیش گفته این پرسش به وجود می آید که مولفه های تاریخی قدرت نرم ایران در تاجیکستان کدام است؟ و چه محدودیت ها و ملاحظاتی مانع تحقق عملی در استفاده صحیح از این ظرفیت ها شده است؟ به منظور پاسخ به پرسش های یاد شده در این پژوهش زبان و ادبیات فارسی، آداب و رسوم و مفاخر تاریخی بررسی گردیده و این فرضیه مطرح می شود که عوامل سیاسی و وجود فرهنگ های رقیب از جمله دلایل و موانع تحقق عملی ظرفیت ها می باشند.

جهانی گرایی یا گلوبالیسم، امروزه به ایدئولوژی‌های گوناگون جهانی شدن اشاره دارد. عالم سیاسی آمریکایی جوزف نای، یکی از مؤسسین نظریه روابط بین الملل نولیبرالیسم، استدلال کرده که منظور از گلوبالیسم هر تفسیر و توضیح جهانی است که مشخصه آن شبکه‌هایی از ارتباطات است که در فواصل بین قاره‌ای پراکنده‌اند؛ در حالی که منظور از جهانی شدن افزایش یا کاهش درجه گلوبالیسم است. وقتی بحث از جهانی گرایی به میان می‌آید منظور آن بینش و ایدئولوژی است که در ذهن وجود دارد. در جهانی گرایی ما پا را از کل‌های محدود مانند محلی نگری فراتر می‌نهیم و عرصه‌ی بزرگتر (جهان) را مد نظر داریم. به تعبیر مالکوم واترز، "جهانی‌شدن فرآیند اجتماعی‌ای است که در آن قیدوبندهای جغرافیایی که بر روابط اجتماعی و فرهنگی سایه افکنده است‌، از بین می‌رود و مردم به‌طور فزاینده‌ای از کاهش این قید و بندها آگاه می‌شوند". اصطلاح جهاني گرایی نمايانگر گسترش دامنه كنش و واكنش انسان و اجتماعات انساني در پهنه كره زمين است. از اين رو برخي از صاحب نظران كروي شدن را برابر نهاد اين واژه به مفهوم كروي است و ابعاد زندگي فردي و گروهي بشر را گستره فرهنگ، سياست، اقتصاد و... متأثر ساخته است.

اوایل سال 2011 میلادی یادآور آغاز شکل‌گیری جنبش‌های مردمی و حرکت موج ازادی خواهی‌ها در خاورمیانه و جهان عرب است. بحران سوریه ریشه‌های داخلی و خارجی متفاوتی دارد و درشکل‌گیری آن عوامل و دلایل داخلی و خارجی متعددی نقش افرینی نموده‌اند. تلاش روسیه در جهت برقراری توازن قدرت در برابر هژمونی آمریکا به شیوه قدرت نرم، از طریق سازوکارهای قانونی مانند استفاده از حق وتو در شورای امنیت صورت می‌گیرد. نتیجه این امر شکل‌گیری رقابت‌های استراتژیک و تقابل میان آمریکا و روسیه است، که موجب می‌گردد توافق نهایی برای حل بحران سوریه شکل نگیرد. در مورد آینده سوریه نیز از یک‌سو حامیان ایالات متحده آمریکا خواستار جابجایی قدرت از اسد بوده‌اند و برعکس در آن‌سو، روسیه و جمهوری اسلامی ایران و برخی کشورها، حامی دولت اسد می‌باشند. نگارنده برای اثبات فرضیه‌ی خود از روش کیفی با رويكرد توصيفي ـ تحليلي استفاده نموده است. هدف این پژوهش بررسی دلیل اصلی تشدید و تداوم بحران در سوریه و واکاوی ایجاد رقابت استراتژیک دو ابر قدرت است.